Kazimierz Dolny

Najstarsze osadnictwo na terenach Kazimierza Dolnego i okolic pojawiło się we wczesnym średniowieczu, zanim jeszcze powstało państwo polskie. Kazimierz Dolny swoimi początkami sięga XII w., kiedy istniała tu osada zwana “Wietrzną Górą”. Wraz z okolicznymi wsiami w końcu XII w. (przyjmuje się datę 1181r.) książę Kazimierz Sprawiedliwy nadał ją siostrom norbertankom z krakowskiego Zwierzyńca. Przypuszcza się, że to właśnie siostry norbertanki zmieniły nazwę osady na „Kazimierz”, na cześć swego darczyńcy.

Od końca XIII w. przez Kazimierz przebiegał jeden z głównych szlaków handlowych łączących Ruś ze Śląskiem i Pomorzem, co przesądziło o rozwoju miasta i zaważyło na jego dalszych losach. Z tego okresu pochodzi wieża obronna zwana basztą, której funkcją było strzec owej przeprawy.

W XIV w. Kazimierz otrzymuje prawa miejskie na mocy lokacji króla Kazimierz Wielkiego. Wcześniej, bo w r. 1325 powstała kazimierska parafia, której fundatorem – podobnie jak i zamku – był również król Kazimierz Wielki.

XIV w. to początek osadnictwa ludności żydowskiej, która na przełomie XIX i XX w. stanowiła połowę ludności miasta.

Kazimierz rozwijał się dzięki przeprawie i cłom, a co za tym idzie – dzięki handlowi. O bogactwie i znaczeniu decydowała żegluga wiślana, przede wszystkim spław towarów, głownie zboża.

W wieku XVI Kazimierz dwukrotnie spłonął. Pod koniec tego wieku i do połowy wieku XVII miasto odbudowuje się i odradza w nowym, świetnym kształcie. Dzięki handlowi związanemu ze spławem zboża do Gdańska rodzą się fortuny, wznoszone są najznakomitsze zabytki. W szczytowym okresie rozwoju, przypadającym na wiek XVI i pierwszą połowę XVII w., Kazimierz był jednym z najważniejszych w Rzeczypospolitej ośrodków handlu zbożem. O jego skali świadczą nadwiślańskie spichlerze w liczbie blisko 60, bogato zdobione.

W roku 1657 miasto zajmują Szwedzi i od tego czasu Kazimierz wchodzi w okres klęsk – wojen, pożarów, grabieży i zarazy.

Wiek XVIII to próby podźwignięcia miasta z upadku i niewielkie ożywienie w handlu zbożem. Jednak po wszystkich klęskach i wojennych zawieruchach miasto nigdy już nie odzyskało dawnej pozycji.

Jego kres nastąpił ostatecznie w wyniku rozbiorów i odcięcia Gdańska od Polski.

Kazimierz uczestniczył w Powstaniu Listopadowym i Styczniowym, po których nastąpiły represje – kasata klasztoru i prześladowania mieszkańców miasteczka. Po upadku Powstania Styczniowego Kazimierz utracił w 1869r. prawa miejskie (przywrócone ponownie dopiero w 1927r.). Na domiar złego wielki pożar w 1866r. zniszczył całkowicie północno-zachodnią pierzeję rynku z ratuszem.

Mimo to, piękne położenie i warunki naturalne sprawiają, że pod koniec XIX w. Kazimierz staje się popularnym letniskiem, odwiedzanym przez mieszkańców Warszawy, Lublina i innych miast polskich. Zaczyna się „ruch turystyczny”.

Z początkiem XX w. Kazimierz wchodzi w swój „wiek sztuki” – miasteczko staje się ulubionym plenerem profesorów i studentów uczelni artystycznych. Kształtuje się kolonia artystyczna, związana głównie z działalnością artystyczną i dydaktyczną prof. Tadeusza Pruszkowskiego, wokół którego gromadzą się wybitni młodzi malarze. Pruszkowski powołuje do życia grupę artystyczną „Bractwo Św. Łukasza”.

Zdecydowane ożywienie Kazimierza przypada na dwudziestolecie międzywojenne, a to za sprawą narastającego ruchu turystycznego i założeniu tu kolonii artystycznej.  II wojna światowa, dokładnie marzec 1942r. to kres żydowskiego rozdziału w historii Kazimierza. Na skutek działań wojennych następuje znaczne zniszczenie miasta.

Obecny kształt Kazimierz zawdzięcza głównie Karolowi Sicińskiemu, pod kierunkiem którego odbywała się powojenna odbudowa.

Dzisiejszy Kazimierz ze zrekonstruowaną substancja zabytkową uważany jest za perłę architektury i Mekkę artystów oraz za atrakcyjny ośrodek turystyczny.

Za www,www.kazimierz-dolny.pl